نام گروه تخصصي:
صنعت
نام رشته علمي كاربردي:
کاردانی فنی دیسپچری پرواز
مقطع تحصيلي:
کاردانی
قابليت‌ها و توانمندي‌هاي مشترك فارغ التحصيلان:
گزارش نویسی و مستندسازی
ارائه گزارش نتایج کار و جریان فعالیتها (presentation)
انجام فعالیت و کار گروهی
طبقه بندی و پردازش اطلاعات
بهرهگیری از رایانه
برقراری ارتباط موثر در محیط کار
سازماندهی و اداره کردن افراد تحت سرپرستی و اموزش آنها
خودآموزی و یادگیری مستمر در راستای بالندگی شغلی
ایجاد کسب و کار و کارآفرینی
رعایت اخلاق حرفهای و تنظیم رفتار سازمانی
اجرای الزامات بهداشت، ایمنی و محیط زیست
تفکر نقادانه و اقتضایی
خلاقیت و نوآوری
قابليت‌ها و مهارتهاي حرفهاي فارغ التحصيلان:
کمک به خلبان در آماده سازی پرواز و ارائه اطلاعات مورد نیاز از قبیل دریافت و ارائه گزارشات جوی و تهیه فرمهای توزین و تعادل هواپیما
تهیه طرح های پروازی عملیاتی و ATS
ارائه اطلاعات مورد نیاز به خلبان در حال پرواز به منظور انجام پروازهای ایمن
مشارکت در تیم بحران به منظور ارائه اطلاعات لازم به خلبان هواپیمای در وضعیت اضطرار
مشاغل قابل احراز:
کارمند دیسپچ
دیسپچر عملیات پرواز
دیسپچر ارشد
ریاست واحد دیسپج
تعريف شغل:
در حقیقت دیسپچر پرواز متخصصی است که توانایی تحلیل پیش نیاز، بررسی و مطالعه شرایط انجام پرواز، تهیه اطلاعات و ... را داراست و به منظور نظارت بر عملیات هواپیما و کمک به روند عملیات به خدمت گمارده میشود.
شرح وظايف و مسئوليت‌هاي اصلي شغل:
دیسپچر موظف است ضمن برقراری ارتباط‌های مستمر و مستقیم با تمامی بخش‌ها و واحدهای راه‌اندازی یک هواپیما، تا آماده شدن یک هواپیمایی دیگر از سوی بخش فنی مرتبا در جریان چگونگی نحوه ارائه خدمات توسط واحدهای ذیربط به هواپیمای جایگزین پرواز تاخیری یا باطل شده قرار گیرد. دیسپچ به دلیل قرار گرفتن در مرکز ثقل عملیات پروازی٬ در واقع مرکز اطلاعات و محاسبات پروازی نیز تلقی میشود و متخصصان شاغل در آن موظف‌اند اطلاعات درخواستی خلبانان را در زمینه‌های گوناگون اعم از هوا، وزن٬ اطلاعات هوانوردی٬ همکاران پرواز٬ سرویس‌ها و بسیاری از مسائل تخصصی مربوط به پرواز را در اختیار آنان قرار دهند.
اگرچه به هیچ عنوان نمیتوان در چند جمله تعریفی از کار دیسپچ ارائه داد اما شاید بتوان گفت که دیسپچ به مراحل اعزام یک پرواز گفته میشود که با رعایت دقیق مقررات و قوانین ایمنی، موازین حقوقی هواپیمایی کشوری و قوانین عملیاتی پروازی همراه باشد. واحد دیسپچ تمام اطلاعاتی که لازم است تا یک هواپیما از روی زمین بلند شود را جمع آوری کرده و تفکیک می‌کند، در واقع همه‌ی اطلاعاتی را که هر خلبان برای انجام پرواز نیاز دارد دیسپچر پرواز در اختیارش قرار می‌دهد. با این حال این واحد تمام مراحل پروازی را لحظه به لحظه از زمانی که یه هواپیما از روی زمین بلند شود و در مقصد بر روی زمین بنشیند دنبال می کند.
در حین پرواز پس از اینکه هواپیما به ارتفاع خاصی رسید و پس از تماس خلبان با دیسپچ و اعلام وضعیت پرواز و اطلاع از هوای مقصد دیسپچر همچنان آن پرواز را تا رسیدن به مقصد و انجام پرواز ایمن پیگیری کرده و وضعیت هواپیما را تا پارک کامل دنبال می‌کند. در واقع از قبل تا بعد از پرواز همه عملیات پروازی بر اساس ضوابط قانونی و مندرج در کتاب هواپیمایی کشوری و همچنین کتاب Operation Manual شرکت مربوطه رصد میشود. برای انجام هر پرواز نخستین کاری که در واحد دیسپچ انجام میشود این است که دیسپچرها با توجه به برنامه‌ای که از واحد عملیات دریافت کرده‌اند طرح پروازی را تهیه می‌کنند. از این نظر که آیا دستگاه‌های ناوبری به درستی کار می‌کنند و یا مسیر پرواز محدودیتی برای انجام پرواز در آن ساعت و در آن روز خاص نداشته باشد و یا ... به طور مثال ممکن است بعضی مسیرها به دلایلی بسته شده باشد که در آن صورت دیسپچر پرواز مجبور به تغییر مسیر خواهد شد و پس از آماده شدن طرح پروازی که تمام اطلاعات پروازی شامل ارتفاع پرواز، مسیر پرواز، مقدار سوخت ، تایپ هواپیما و ... در فرم مخصوص نوشته شده و به دفتری به نام ARO یا همان Air Traffic Services Reporting Office ارائه میشود. این دفتر پس از دریافت فلایت‌پلن از طریق واحد مخابرات این طرح را به مرکز کنترل، برج مراقبت و اپروچ فرودگاه مبدا و مقصد و فرودگاه کمکی مخابره می‌کند. بعد از این مرحله مدارک لازم دیگری تهیه میشود که طبق مقررات و روش‌هایی است که در کتاب مقررات دیسپچ آمده است، یکی از مدارک شامل اطلاعیه‌های هوانوردی مربوط به دستگاه های ناوبری، وضعیت فرودگاهها و یا هرگونه اطلاعاتی که خلبان جهت ایمنی پرواز نیاز دارد می‌باشد.
دیسپچر پرواز به صورت لحظه به لحظه اطلاعیه‌های مخصوص را جمع آوری کرده و فرم Operational Flight Plan را تهیه می‌کند. در ادامه پس از تهیه مدارک مطابق فرم Dispatch Release این فرم توسط دیسپچر پرواز امضا میشود و این فرد مسئولیت صحیح بودن مدارک را به عهده می‌گیرد و سپس فرم ذکر شده به خلبان پرواز تحویل داده میشود. پس از اینکه مدارک چک شد توسط کاپیتان امضا میشود و بدین ترتیب پرواز مجاز به انجام میشود.
اهميت و ضرورت شغل:
در انجام موفقیت آمیز یک پرواز افراد زیادی درگیر میباشند که عدهای دارای مسئولیت مشترک و عدهای هم مسئولیت فردی دارند. کوتاهی هریک از افراد درگیر در مسئولیتها منجر به بروز اختلال در پرواز هواپیما یا اتفاقات ناگوار خواهد شد. لذا ایکائو به منظور تسهیل در امور عملیاتی پرواز و ایجاد هماهنگی بین افراد درگیر، ضرورت نظارت بر عملیات پرواز را ضروری تشخیص داده و کلیه شرکتهای هوایی را ملزم به تربیت و بکارگیری افرادی تحت عنوان دیسپچر پرواز نموده است .
مدارك تحصيلي مورد نياز براي احراز شغل:
کاردانی فنی دیسپچری پرواز
گواهینامه Flight Dispatcher یا گواهینامه خلبانی Commercial Pilot license
مهارت‌ها و تجارب و دورههاي آموزشي ويژه براي احراز شغل:
علاوه بر گذراندن واحدهای درسی در حدود 63 تا 67 واحد معادل12500 تا 15500ساعت، دانشجو باید برای تسلط عملی و درک کامل آموختههای خود، در حین و پایان دوره تحصیل در محیط واقعی کار انجام دهد که علاوه بر دروس کاربینی و کارورزی، دانشجو با شرکت در آزمونهای تئوری و عملی سازمان هواپیمایی کشوری و اثبات دانش علمی، اثبات مهارت کار، اثبات توانایی صحبت کردن و فهمیدن زبان مورد نیاز برای مکالمات رادیویی و دارا بودن سلامت پزشکی مناسب گواهینامه مدنظر را از سازمان دریافت کند تا بتواند بعنوان دیسپچر پرواز فعالیت نماید.
وسايل و ابزار مورد نياز براي انجام دادن شغل:
واحد دیسپچ- رایانه- فکس- دستگاه مخابره گزارشات هوانوردی- دستگاه دریافت وضعیت جوی- چارت-ها و نقشه های پروازی- فرمهای محاسباتی پیش از پرواز و....
خصوصيات جسماني و توانايي هاي بدني لازم براي انجام شغل:
احراز صلاحیت پزشکی براساس ضوابط سازمان هواپیمائی کشوری
خصوصيات رواني و توانمندي هاي لازم براي انجام شغل:
با توجه به حساسیت و پیچیدگی این حرفه، افراد باید از سلامت کامل جسمی و روانی برخوردار بوده و همچنین دارای استعداد، توانایی لازم و هوش کافی به منظور فراگیری آموزشها و استفاده از قدرت تصمیمگیری در شرایط خاص باشند. علاوه بر این آموزشهای لازم و حداقل تجارب را کسب نموده و توانایی و صلاحیت فعالیت به عنوان دیسپچر پرواز را مطابق شرایط و ضوابط قانونی داشته باشد.
ويژگي شخصيتي براي انجام شغل:
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند.
محلهاي استخدام و اشتغال:
شرکتهای هوانوردی تفریحی یا خدماتی
خطوط هوایی
برخی فرودگاهها
مطلوبيت ها و محدوديتها:
داشتن مدرک دیپلم، حداقل ١٨ سال سن، قبولی در آزمون و مصاحبه ورودی (شامل زبان انگلیسی، هوش و اطلاعات عمومی)، احراز صلاحیت پزشکی طبق استاندارد سازمان هواپیمایی کشوری، تدین به یکی از ادیان رسمی کشور، عدم اعتیاد و عدم سوء پیشینه و داشتن کارت پایان خدمت وظیفه عمومی یا معافیت دائم غیرپزشکی و سپس گذراندن دورههای مربوطه و اخذ گواهینامه از سازمان هواپیمایی کشوری. همچنین پس از آن نیز دیسپچر حداقل هر5سال باید مورد ارزیابی کامل پزشکی قرار گرفته و مطابق استاندارد پزشکی سازمان هواپیمایی کشوری گواهینامه پزشکی دریافت نماید که این میتواند بسته به نظر پزشک هوایی به کمتر از 5سال کاهش یابد.
آينده شغلي و ميزان درآمد:
میزان درآمد تعریف شدهای برای این شغل نمیتوان در نظر گرفت و با توجه به خصوصی بودن شرکتهای هوایی با توجه به خدمات ارائه شده و تجربه فرد و وظایف محوله میزان درآمد متغییر خواهد بود.
توصيه‌ها، پيشنهادها و الزامات براي داوطلبان ورود به شغل:
دیسپچر برای حفظ امنیت شغلی خود باید به سلامت جسمی و روانی‌اش بسیار توجه کند، چون در صورت بروز یک ناراحتی جسمی یا روحی در آزمایشات پزشکی مردود میشود و به وی اجازه فعالیت نخواهند داد. همچنین پیشنهاد میگردد جهت پیشرفت و همکاری بهتر مرتبا منابع روز خلبانی را مطالعه نموده تا بتواند به خوبی نیازهای خلبانان را پیش از پرواز تامین نماید.
نوشته شده توسط مدیر ، 4 ماه قبل